Grotere bezienswaardigheden, maar ook beter?

Vandaag gaan we met de trein naar Samarkand, dus we ontbijten vroeg in de binnentuin. De zeer vriendelijke dienstdoende receptionist brengt ons naar de taxi die hij heeft gebeld, wat een bekende van hem blijkt te zijn met een Lada. Hebben we daar ook nog eens in gezeten. De rit naar het treinstation duurt ongeveer 20 minuten. De bagage gaat daar door een scanner en onze paspoorten worden weer zeer geïnteresseerd bekeken. Waar komt u vandaan, Niederlandia? Ja, ja, een brede glimlach verschijnt op hun gezichten. De trein staat al gereed op het perron en we blijken in de eerste wagon te zitten, we konden de treinkaartjes in het Russisch niet goed ontcijferen. We zitten tweede klas aangezien de eerste er op internet niet veel anders uitzag. Je hebt veel beenruimte en een voetensteun, dus prima voor een rit van 3 uur. Stipt op tijd gaan we weg en al snel wordt er een Oezbeekse comedyfilm opgezet, die heel erg slecht geacteerd en ook voor ons makkelijk te volgen is. We rijden eerst door een kaal landschap, later komen we langs een paar steden met veel industrie. Het laatste uur zien we veel landbouw: mais, noten –en fruitbomen en natuurlijk veel katoen die geplukt wordt. Buiten ons zitten er nog enkele toeristen in de wagon. Heel hard rijden we niet, misschien hooguit 80 à 90 per uur, de trein hobbelt ook nogal, dus hogere snelheden kunnen ook echt niet. Precies op tijd arriveren we in Samarkand, waar we natuurlijk door veel taxichauffeurs bij de poort worden opgewacht. We weten ongeveer wat een taxi moet kosten, dus onderhandelen stevig over de prijs, waar de chauffeur mee akkoord gaat. Vergeleken met Bukhara is Samarkand een echte stad en op het eerste gezicht ook welvarender, met brede straten en meer groen. Een kwartier later staan we al voor de poort van de Antica B&B, die volgens alle reisgidsen een van de beste van de stad moet zijn.

We worden door de eigenares hartelijk ontvangen en ze neemt ons, en nog een toerist uit onze trein, mee naar het 19e eeuws gedeelte van het hotel. We krijgen een kamer die een prachtig plafond heeft van houten balken en traditioneel gestucte muren. Dit gedeelte van het hotel ligt aan de overkant van een steegje en is heerlijk rustig. We gaan vervolgens samen met de Franse toeriste terug naar de grote binnentuin om welkomst-thee met wat lekkers te drinken. Zij vertelt dat Oezbekistan in Frankrijk heel erg gepromoot wordt en er daarom zoveel toeristen uit haar land zijn. Wij vertellen dat dit in Nederland juist omgekeerd is. Ze reist georganiseerd alleen door Oezbekistan en heeft in iedere stad een andere gids. Nogal druk pratend vertelt ze waar ze geweest is en wij doen ook ons verhaal. Ineens moet ze weg, haar chauffeur staat te wachten en ze wordt naar een lunchlocatie gereden. Wij drinken rustig onze thee op en gaan dan het centrum verkennen, dingen bekijken doen we de komende drie dagen wel. We eten een Oezbeekse hot-dog bij een restaurantje die in onze reisgids staat. We doen nog één poging om dollars te krijgen, weer bij de Asaka Bank. De bank is van binnen een exacte kopie van die in Bukhara, de politieagenten bij de deur kijken bijna kwijlend naar onze paspoorten en strijken met hun vingers over de, voor ons heel normale, geheel gladde persoonsgegevenspagina. En er zit ook een chip in? Zo, zo........ We worden geholpen door een vrouw die heel goed Engels spreekt en ons meteen mee naar boven neemt om geld te pinnen met onze pinpas. Dit gaat allemaal vlekkeloos en na 6x mijn handtekening te hebben gezet kunnen we naar de geldbalie die op ons verzoek allemaal kleine briefjes neertelt. Zo kan het dus ook.

We lopen langs een aantal overheidsgebouwen waar bijna niemand te bekennen is en nemen een bus naar het centrum. We lopen langs het Registan, het belangrijkste plein van de stad en misschien wel het bekendste van het land, richting de bazaar. Wat meteen opvalt aan Samarkand is dat alles heel erg strak geregeld is. Autoloze, schone straten bij de bezienswaardigheden. Geen losse souvenirstalletjes, alleen winkels. Een beetje te strak naar onze mening. Ook de bazaar is erg georganiseerd en per sectie ingedeeld, die ook in het Engels aangegeven staan. Wel is alle bedrijvigheid weer mooi om te zien. We kunnen geen sjasliekstalletjes vinden als in andere steden, helaas. We gaan met een 10 persoons golfkarretjes dat over de autoloze staat tussen het Registan en de bazaar rijdt terug en eten wat in een restaurant. Ook hier krijgen we een vreemde prijs en na wat herrekenen op de rekenmachine blijkt het weer minder te zijn. Om de hoek bij het hotel is een klein supermarktje waar we ’s avonds twee mannen treffen die een of ander middel voor vogels bij zich hebben, maar de Engelse verpakking niet begrijpen. We proberen ze het uit te leggen, de vogel moet een druppel in zijn eten krijgen en een in zijn water. We weten nog steeds niet of het gelukt is, het leek net alsof ze het spul zelf wilden opdrinken. Wij hebben het afgeraden en moeten erg lachen, de mannen zelf ook. Wij houden het bij een ijsje.

Nog even wat over Samarkand. Net als in Bukhara bestond de stad al in de 6e eeuw v. Chr. De stad werd verwoest door Alexander de Grote twee eeuwen later en bloeide pas weer op in de 7e eeuw na Chr als een zijderoutestad en groeide uit tot een van de grootste steden van Azië. De stad werd meerdere malen veroverd, verwoest en zijn inwoners op brute wijze vermoord. Timur maakte van Samarkand de hoofdstad van zijn rijk, maar de handel nam af en zo ook de rijkdom van Samarkand. In 1868 werd de stad veroverd door 3500 Russische troepen en werd in 1925 hoofdstad van de Oezbeekse Sovjetstaat.

Vandaag gaan we de bezienswaardigheden van de stad verkennen en beginnen na weer een zeer goed ontbijt aan onze wandeling. De Koreaanse vrouwen uit de golfkar van gisteren blijken ook in onze B&B te zitten, ze zijn zonder man op stap in Oezbekistan. Ze raken aan de praat met nog een Aziatische vrouw, die Knorr zakjes heeft meegenomen voor het ontbijt. Dat ze daar zelf niet aan gedacht hebben. We nemen het golfkarretje naar de bazaar en gaan de Bibi Khanym moskee in. Deze moskee is gebouwd in de 14e eeuw, later geheel verwoest en in 1970 gerestaureerd. De architect was stiekem verliefd op Timur’s vrouw, kreeg een kus van haar en werd vervolgens door hem geëxecuteerd. De moskee zelf is van buiten indrukwekkend om te zien met een tientallen meters hoge ingang die bedekt is met mooi tegelwerk, twee minaretten en verschillende blauwe koepels. Binnen is een grote binnenplaats met wat bomen. We bezoeken ook het tegenovergelegen mausoleum waar de moeder van Bibi Khanym ligt. Hier komen niet veel toeristen en de vrouw biedt ons een ticket voor de prijs van 1 aan. Het mausoleum bestaat uit een vierkant gebouw met blauwe koepel, binnen is het mooi versierd met allerlei blauwe schilderingen. Eén verdieping lager liggen een aantal graven. Ondanks dat het nog vroeg is begint het al weer aardig warm te worden, we lopen richting de Shah-i Zinda. Dit is een mausoleumcomplex gebouwd vanaf de 14e eeuw, waar veel van Timur’s vrouwelijke familieleden liggen begraven en ook andere prominente figuren uit Samarkand. De mausolea zijn heuvelopwaarts gebouwd, dus we beginnen aan de klim. Veel van de gebouwen zien er van buiten schitterend uit en zijn blauw betegeld. Boven aan het complex staan de oudste gebouwen van Timur’s nichtje en zus en een moskee. Van binnen zijn sommige mausolea wit, andere hebben mooie muurschilderingen. We gaan terug naar de bazaar en hopen daar wat te kunnen eten. We vinden een klein restaurantje en eten daar een broodje kebab voor de lunch met een fles Oezbeekse Sprite. Vanaf de bazaar nemen we het golfkarretje terug naar het Registan en lopen naar de B&B om aan de middaghitte te ontsnappen. Tegen het eind van de middag gaan we terug naar het Registan. De politieagent bij de ingang fluistert ons in het oor dat we voor 10.000 som wel op de minaret kunnen, maar heel veel uitzicht zal je niet hebben, dus we slaan het af. Het plein is ontstaan in de 9e eeuw na Chr. en was in de 14e het commerciële hart van de stad. De Ulug Beg Madrassa is de oudste van de drie gebouwen en ook de mooiste, gebouwd in 1417-1420 en is 56 bij 81 meter groot. Zoals alle madrassa’s heeft ook deze een centraal plein met daaromheen allerlei kamers, nu gebruikt door souvenirwinkels. De moskee is mooi en heeft wit/lichtblauwe muren en een Islamitisch sterrenbeeld. De Tilla kari Madrassa uit de 17e eeuw heeft een mooi, gouden koepel. De derde, genaamd Sher Dor Madrassa heeft een indrukwekkende gevel met daarop een zonnegod, een tijger en een hert. Binnen is deze deze de minste van de drie en duidelijk minder gerestaureerd. Na alle madrassa’s in Tashkent, Bukhara en Samarkand hebben we er nu wel genoeg gezien. Ook geen sjasliek vanavond, we nemen een hamburger met friet in het café Nur. De serveerster straalde toen we vertelden dat ze in onze reisgids staan die deze zomer is verschenen. Op weg naar Antica komen we langs een fontein, die à la Las Vegas, met veel geluid en licht zijn show opvoert. Natuurlijk kopen we een ijsje bij de supermarkt om de hoek, de man roept al hallo Robbert voordat we in de winkel staan.

Zoals gezegd is alles groter in Samarkand, maar of het beter is? Wij vonden Bukhara leuker, het oude centrum was veel kleiner, gezelliger en minder opgezet. We missen de vele souvenirstalletjes die je proberen binnen te slepen, de levendigheid en hartelijkheid van de mensen. De straten worden continu schoongeveegd, het gras overal water gegeven, wat toch opmerkelijk is voor een land met een groot watertekort. Het doet hier allemaal iets te gemaakt aan. Desalniettemin zijn de bezienswaardigheden inderdaad de indrukwekkendste die we gezien hebben. Morgen doen we een uitstapje naar de geboortegrond van Timur en overmorgen het rustig aan voordat we de avondtrein naar Tashkent nemen en het vliegtuig naar huis.